Bas wilde 'echt meedoen' en verruilde de Zuidas voor de WODV
Bas behandelt aansprakelijkstellingen. Hij toetst de schade die burgers willen verhalen op de gemeente aan de wet. En hij handelt de verzoeken op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB-verzoeken) af. Omdat de aansprakelijkstellingen en de WOB-verzoeken over het complete werkterrein van de gemeenten gaan, is het inhoudelijk heel afwisselend werk. "De ene keer zit ik in het sociaal domein, de andere keer in de omgevingswet. Zo leer ik van alles wat en gaandeweg word ik een allround juridisch adviseur."
Het maakt de dagelijkse ritjes van zijn werk op de fiets naar zijn woonplaats Leiden heel bijzonder. "Voordat ik thuis ben, ben ik langs twintig van mijn dossiers gefietst. Ik heb daardoor echt het gevoel dat ik meedoe. Mijn werk komt tot leven."
Op de Zuidas, waar hij eerst werkte, miste hij dat gevoel. "Ik had voor notarieel recht gekozen omdat ik dicht op de belangrijke dingen in het leven wilde staan. Een huwelijk, overlijden, bedrijf starten, huis kopen; bij al die mijlpalen komt een notaris om de hoek kijken." Maar bij de controle op de geldstromen van een grote bank – wat hij voorheen deed - ontbreekt dat menselijke aspect. En, een ander minpunt voor Bas: het werk was niet erg juridisch.
Dus toen zijn blik per toeval viel op een vacature bij de WODV, besloot hij te solliciteren. De functie leek hem aantrekkelijk, het salaris goed en, niet onbelangrijk, de secundaire arbeidsvoorwaarden erg netjes. "Daar spreekt een zekere zorg uit voor mensen, een zorg die ik erg waardeer. Bij een gemeente doet iedereen ertoe. Dat is een fijne basis."
Zijn takenpakket is breed. Een WOB-verzoek handelt hij van het begin tot het einde af. Het is echt 'zijn dossier'. Buitengewoon boeiend voor Bas. Juist omdat het proces sterk gejuridiseerd is. "Er zijn heel veel rechtszaken over gevoerd en heel veel uitspraken in gedaan. De rechter is zeer kritisch. Je moet de zaak super zorgvuldig aanpakken. Daar houden wij juristen van."
En mocht er iets zijn wat Bas wil aankaarten bij het bestuur van Voorschoten of Wassenaar, dan is dat ook niet al te ingewikkeld. "De WODV is een platte organisatie. Als er een kwestie is die ik wil voorleggen aan een wethouder of burgemeester, dan neemt de teamleider contact met hen op en zit ik snel met hen aan tafel."
Die korte lijnen maken het werk interessant, vindt Bas, en het komt de kwaliteit ten goede. "Dat geldt ook voor de omgang met mijn collega's. De deuren staan hier altijd open en daardoor leren we veel van elkaar. Ik vind dat heel stimulerend."
Lieke puzzelt graag als jeugdconsulent
Ze dacht, zegt ze lachend, dat deze baan wat makkelijker zou zijn. Wat minder zwaar. "Maar dat is dus helemaal niet zo! Het is zo ontzettend breed. Je moet van alles wat weten; de sociale kaart, wetgeving, politiek, wachtlijsten en die voortdurend veranderende regelgeving in de jeugdzorg… het houdt niet op. Er zit geen enkele routine in deze baan. Dat maakt het heel interessant en ook echt pittig. Ik kwam uit de topklinische zorg. Daar is alles superstrak geregeld. Hier komt elke cliënt via een andere weg tot je, dat was een behoorlijke overgang voor mij."
Ze brengt orde in de chaos door een dag in de week thuis te werken. "Dan werk ik mijn complete lijst openstaande punten af. Dat geeft mij een heerlijk opgeruimd gevoel. Op kantoor lukt dat niet altijd, want daar komt er vaak iets tussen."
Het leuke aan het werk is de diversiteit en het gepuzzel, vertelt Lieke. Met een gezin zoeken naar oplossingen voor hun problemen. "Ik sta heel erg achter die 'eigen kracht ontwikkeling', zoals wij dat noemen. Je kunt ze helpen met zoeken naar de oplossing, maar ze moeten het zelf doen. Dat is veel beter voor iemands eigenwaarde en ego. Dat je het samen als gezin hebt geflikt; daar geloof ik in. Mensen die vinden dat een ander het moet doen, raken over het algemeen boos en teleurgesteld. Want het gaat nooit zoals zij het willen."
Je moet als jeugdconsulent nieuwsgierig zijn naar 'de vraag achter de vraag', zoals Lieke dat noemt. "Bij een problematisch kind is er vaak meer aan de hand in het gezin. Het is natuurlijk ´fijner´ als er alleen maar aan het kind gesleuteld hoeft te worden, dat hopen ouders vaak, maar er is over het algemeen meer nodig. Die zoektocht vind ik heel boeiend.''
De twee dorpen waar de WODV voor werkt, Voorschoten en Wassenaar, zijn inhoudelijk interessante gemeenten. "In beide gemeenten geldt dat er hard gewerkt wordt, vaak door beide ouders. Hoge prestatiedruk thuis en ondernemende kinderen. Soms een beetje te ondernemend", zegt ze met een glimlach. "In Wassenaar heb je daarnaast veel expats. Bij een deel van hen ontbreekt de sociale inbedding. Dat wordt snel problematisch als er hulp nodig is. In Voorschoten is weer veel vraag naar opvoedondersteuning. Ook een taak van ons."
Doordat je zo betrokken bent bij de problemen in een gemeente, krijg je een hele mooie inkijk in hoe zo'n dorp in elkaar zit, vindt Lieke. "Ik ben politiek en maatschappelijker veel meer betrokken geraakt. Daardoor maak ik me soms ook meer zorgen over wat voor kant het op gaat met de samenleving. Maar ik vind het ook goed en mooi om op deze manier in het leven te staan. We moeten het toch samen doen. En daar ben ik niet pessimistisch over. Want waar ik door dit werk ook overtuigd van ben geraakt, is dat de intenties van ouders, op een paar extremen na misschien, altijd goed zijn. Hoe fout het soms ook uitpakt, het was altijd goed bedoeld."
Suzan begon 9 jaar geleden als trainee in Voorschoten
Dat ze voor twee (en nu dan drie) verschillende gemeenten werkt, vindt Suzan een pluspunt. Temeer ook omdat Voorschoten en Wassenaar echt een ander verlanglijstje hebben. "Als ze allebei hetzelfde zouden willen is dat makkelijker maar niet interessanter, want dan doe je feitelijk twee keer hetzelfde werk."
De reden voor Suzan om bij een gemeente aan de slag te gaan is een hele simpele. "Ik draag graag bij aan de samenleving. Ik realiseer me dat dit een standaard antwoord is voor mensen die bij de overheid werken, maar het is nu eenmaal zo. Ik zie mezelf niet bij een commercieel bedrijf werken."
Een gemeente organiseert feitelijk alles in je directe omgeving. Suzan: "Het maakt het leven in een samenleving mogelijk. Dat is, als je er even bij stil staat, toch eigenlijk fantastisch. Daar werk ik graag aan mee."
Ze kan zich dan ook verbazen over het vooroordeel dat 'ambtenaren niks doen'. "Ambtenaren werken zó hard. En we hebben echt slapeloze nachten als er problemen dreigen voor inwoners of ondernemers, of als de wethouder onder vuur ligt. Dat is allemaal ook voor ons spannend."
Ze vindt dat de WODV een aantrekkelijke schaal heeft; niet te groot en niet te klein. "Ik houd ervan om in de breedte bezig te zijn en om het resultaat te zien van mijn inspanningen. Dat kan in gemeenten als Voorschoten en Wassenaar."
Nu viel Suzan in haar vakgebied, het sociaal domein oftewel de maatschappelijke ontwikkeling, professioneel ook wel met haar neus in de boter. "De veranderingen in het welzijnswerk zijn, sinds de decentralisatie van de zorg en welzijnstaken in 2015, enorm. En daarmee dus ook de uitdaging om te zorgen dat dit allemaal goed gaat.''
De afgelopen jaren is Suzan druk bezig geweest om voor Voorschoten een brede welzijnsorganisatie te creëren waarin de ouderenzorg, het maatschappelijk werk en het jeugd- en jongerenwerk zijn ondergebracht. Op 1 januari 2020 staat die organisatie officieel. Maar dan zijn Suzan en haar collega's nog niet klaar. "Dan moet het ook allemaal nog goed gaan werken en krijg je interessante vragen als: hoe gaan wij daar dan op sturen en hoe gaan wij onze taak als opdrachtgever uitvoeren?"
Ik vind het heel boeiend om daar bij betrokken te zijn, want het is allemaal nieuw. Het is echt pionieren voor ons. Daarnaast is wat wij doen ook politiek relevant. Het houdt mensen bezig, en terecht. Het gaat over belangrijke voorzieningen.
De parttime detachering naar Leiden, waar ze zich bezighoudt met onder andere de daklozenopvang, was op eigen verzoek. Ze wilde weleens ervaren hoe het werken bij een veel grote gemeente is. "Voor zoiets is ook ruimte bij de WODV. Dat vind ik heel positief."
In Leiden zijn veel dingen anders en sommige zijn ook hetzelfde, merkt ze. "We zijn allemaal verantwoordelijk voor de uitvoering van dezelfde wetten. Alleen doe je dat in Leiden met een beleidsafdeling van 70 mensen en bij de WODV met een team van 20. In Leiden is daardoor veel meer specialistisch werk. Bij de WODV is het takenpakket breder."
Maar bij welke gemeente dan ook, je moet als ambtenaar in het sociaal domein soms wel een lange adem moet hebben. "Zo zijn wij al sinds 2015 bezig met de transformatie. En als dat af is, staat ons vast weer een nieuwe uitdaging te wachten. Dat is ook zo leuk aan werken voor de overheid. Er zijn zoveel interessante complexe vraagstukken op te lossen."